آزمون زیست‌سازگاری به منظور ارزیابی میزان تطابق مواد و محصولات با بافت‌های زنده، و برای اطمینان از ایمنی و کارآیی آنها در دستگاه‌های پزشکی، ایمپلنت‌ها، پروتزها و محصولات مشابه صورت می‌گیرد. این آزمون‌ها برای شناسایی و ارزیابی اثرات احتمالی مواد بر بدن انسان یا سایر سیستم‌های بیولوژیکی ضروری هستند.
آزمایشگاه نیکوفارمد که به‌عنوان یکی از معتبرترین آزمایشگاه‌های همکار سازمان غذا و دارو، اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی، سازمان ملی استاندارد و شبکه آزمایشگاهی فناوری راهبردی شناخته می‌شود، بزرگترین آزمایشگاه زیست‌سازگاری کشور را در پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک راه‌اندازی کرده است.
این آزمایشگاه به‌عنوان یکی از پیشروترین مراکز در حوزه آزمایش‌های زیست‌سازگاری در ایران شناخته شده و نقش مهمی در تضمین ایمنی مواد به‌کاررفته در تجهیزات پزشکی ایفا می‌کند.
برخی از آزمون‌های زیست‌سازگاری عبارتند از:
1. تست سمیت سلولی: این آزمون میزان تاثیر یک ماده خاص بر سلول‌های زنده و توانایی آن در آسیب رساندن یا کشتن سلول‌ها را بررسی می‌کند.
2. تست حساسیت‌زایی: این آزمون پتانسیل یک ماده برای ایجاد واکنش‌های آلرژیک مانند خارش، قرمزی یا تورم در بدن را ارزیابی می‌کند.
3.
تست تحریک‌زایی: این آزمون برای سنجش توانایی یک ماده در ایجاد تحریک یا التهاب در بافت‌های بدن انجام می‌شود.
4. تست چسبندگی سلولی: این آزمون چگونگی چسبیدن، رشد و تکثیر سلول‌ها بر روی سطح یک ماده را مورد بررسی قرار می‌دهد.
5. تست سمیت سیستمیک تحت‌مزمن: این آزمون اثرات منفی مداوم یک ماده بر اعضا و سیستم‌های بدن را طی مواجهه طولانی‌مدت بررسی می‌کند.
6. تست سمیت سیستمیک مزمن: در این آزمون، اثرات سمی یک ماده بر بدن طی دوره طولانی‌مدت (معمولاً شش ماه) ارزیابی می‌شود.
7. تست سمیت سیستمیک تحت‌حاد: این آزمون برای ارزیابی اثرات مضر یک ماده در مواجهه‌های کوتاه‌مدت و مکرر انجام می‌شود.
8. تست سمیت سیستمیک حاد: این آزمون میزان دوزی از ماده‌ای که در مواجهه کوتاه‌مدت می‌تواند اثرات سمی شدید و فوری ایجاد کند، را ارزیابی می‌کند.
9. تست سمیت ژنتیکی: این آزمون پتانسیل یک ماده در آسیب به DNA و ماده ژنتیکی سلول‌ها را از طریق روش‌هایی مانند آزمون ایمز، HPRT و آزمون کامت ارزیابی می‌کند.
10. تست کاشت: این آزمون واکنش بافت بدن به مواد یا دستگاه‌های پزشکی که قرار است به صورت دائمی یا بلندمدت در بدن قرار گیرند، را بررسی می‌کند.
11. تست تب‌زایی درون‌تنی: این آزمون پتانسیل یک ماده یا محصول در ایجاد تب از طریق تحریک سیستم ایمنی بدن را ارزیابی می‌کند.
12. *تست خون‌سازگاری: این آزمون تعامل مواد با خون و اجزای آن را برای ارزیابی ایمنی و عملکرد دستگاه‌ها یا موادی که با خون در تماس مستقیم هستند، بررسی می‌کند.
13. تست باقی‌مانده اتیلن اکساید: این آزمون میزان باقی‌مانده اتیلن اکساید در مواد و محصولات پزشکی پس از فرآیند استریل‌سازی را ارزیابی می‌کند.
14. تست سرطان‌زایی: این آزمون پتانسیل یک ماده برای ایجاد سرطان را از طریق بررسی تحریک رشد غیرطبیعی سلول‌ها یا ایجاد تغییرات ژنتیکی که ممکن است منجر به سرطان شود، ارزیابی می‌کند.
تست سمیت سلولی