تست سمیت سلولی

تست سمیت سلولی (Cytotoxicity Test) یکی از آزمون‌های بیولوژیکی مهم است که برای ارزیابی میزان سمیت مواد بر روی سلول‌های زنده استفاده می‌شود. این تست به ویژه در صنایع داروسازی، پزشکی و بهداشتی برای ارزیابی ایمنی محصولات مختلف از جمله داروها، مواد شیمیایی، تجهیزات پزشکی و مواد آرایشی به کار می‌رود.

 هدف از تست سمیت سلولی
هدف اصلی این آزمون ارزیابی تاثیر مواد بر رشد، بقا و سلامت سلول‌های زنده است. نتایج این تست‌ها می‌توانند اطلاعات حیاتی درباره پتانسیل سمی مواد و اثرات نامطلوب آنها بر سلول‌های انسانی یا حیوانی ارائه دهند.

 روش‌های انجام تست سمیت سلولی
1. **روش MTT Assay:**
- در این روش، سلول‌ها در معرض ماده مورد نظر قرار می‌گیرند و سپس رنگ MTT به سلول‌ها اضافه می‌شود.
- سلول‌های زنده این رنگ را به فورمازان، که یک ماده رنگی قابل اندازه‌گیری است، تبدیل می‌کنند.
- میزان فورمازان تولید شده به عنوان معیاری از تعداد سلول‌های زنده اندازه‌گیری می‌شود.

2. **روش Neutral Red Uptake:**
- سلول‌ها رنگ نوترا رد را جذب می‌کنند که به لیزوزوم‌های سلولی متصل می‌شود.
- سلول‌های زنده قادر به جذب و نگهداری این رنگ هستند، در حالی که سلول‌های مرده این قابلیت را ندارند.
- میزان جذب رنگ به عنوان شاخصی برای زنده‌ماندن سلول‌ها اندازه‌گیری می‌شود.

3. **روش Lactate Dehydrogenase (LDH) Assay:**
- این روش بر اساس سنجش فعالیت آنزیم LDH آزاد شده از سلول‌های آسیب‌دیده یا مرده انجام می‌شود.
- افزایش سطح LDH در محیط کشت سلولی نشان‌دهنده آسیب سلولی و مرگ سلول‌ها است.

4. **روش XTT Assay:**
- مشابه MTT Assay است، با این تفاوت که از رنگ XTT استفاده می‌شود که به فورمازان قابل حل در آب تبدیل می‌شود.
- این روش نیاز به مرحله انحلال فورمازان ندارد و فرآیند ساده‌تری دارد.

5. **روش Trypan Blue Exclusion:**
- سلول‌ها به رنگ تریپان بلو حساس هستند.
- سلول‌های زنده این رنگ را دفع می‌کنند، در حالی که سلول‌های مرده رنگ را جذب می‌کنند.
- تعداد سلول‌های رنگی و غیر رنگی با میکروسکوپ شمارش می‌شوند.

### مراحل انجام تست سمیت سلولی

1. **آماده‌سازی سلول‌ها:**
- انتخاب خط سلولی مناسب.
- کشت سلول‌ها در محیط مناسب تا رسیدن به تراکم مطلوب.

2. **اعمال ماده مورد نظر:**
- افزودن ماده مورد آزمایش به سلول‌ها در غلظت‌های مختلف.
- نگهداری سلول‌ها در شرایط کنترل شده برای مدت زمان معین.

3. **ارزیابی تاثیر ماده:**
- اعمال روش انتخابی برای سنجش سمیت.
- اندازه‌گیری و تحلیل داده‌ها.

4. **تفسیر نتایج:**
- مقایسه نتایج با کنترل‌های مثبت و منفی.
- تحلیل آماری داده‌ها برای تعیین میزان سمیت ماده.

 کاربردهای تست سمیت سلولی

- **ارزیابی ایمنی داروها:** تعیین دوزهای غیر سمی و موثر داروهای جدید.
- **ارزیابی مواد شیمیایی:** بررسی تاثیرات سمی مواد شیمیایی صنعتی و خانگی.
- **ارزیابی تجهیزات پزشکی:** اطمینان از ایمنی مواد استفاده شده در تجهیزات پزشکی.
- **ارزیابی مواد آرایشی و بهداشتی:** تعیین ایمنی مواد مورد استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی.

 مزایای تست سمیت سلولی

- **سرعت بالا:** نتایج معمولاً در مدت زمان کوتاهی به دست می‌آیند.
- **هزینه کمتر:** نسبت به آزمایش‌های حیوانی هزینه کمتری دارد.
- **قابلیت تکرارپذیری:** امکان انجام آزمایش‌های متعدد برای افزایش دقت نتایج.

 محدودیت‌های تست سمیت سلولی

- **تفاوت با شرایط واقعی بدن:** سلول‌ها در محیط آزمایشگاهی ممکن است واکنش‌های متفاوتی نسبت به محیط بدن نشان دهند.
- **نیاز به سلول‌های خاص:** برخی مواد ممکن است تنها بر روی سلول‌های خاصی تاثیر داشته باشند که در تست‌های عمومی مشخص نمی‌شود.

تست سمیت سلولی یکی از ابزارهای کلیدی در ارزیابی ایمنی مواد است و به محققان و تولیدکنندگان کمک می‌کند تا محصولات خود را با اطمینان بیشتری به بازار عرضه کنند.
منبع:نیکوفارمد